ساختار سازمانی چیست و این ساختار چگونه ساخته می شود؟

شاید شما هم تا به حال نام ساختار سازمانی را شنیده باشید و این سوال برای شما به وجود آمده باشد که ساختار سازمانی چیست؟ ساختار سازمانی در واقع می تواند قسمت هایی از یک سازمان خاص را همسو نماید و آن ها را به هم وصل می کند. بنابراین استفاده از آن می تواند موجب شود تا سازمان به یک عملکرد حداکثری برسد. این ساختار سازمانی می تواند روی موفقیت سازمان و اهداف آن تاثیر زیادی داشته باشد.

ساختار سازمانی مزایا و ویژگی های خاصی دارد، اما باید بر اساس اصول خاصی طراحی شود؛ چراکه می تواند تاثیر زیادی روی عملکرد کلی سازمان داشته باشد. ساختار سازمانی در سازمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین علت ما قصد داریم در این مطلب از سایت مهدی مقسومی ساختار سازمانی را به شما معرفی کنیم و نحوه ساخت آن را مورد بررسی قرار دهیم.

آشنایی با ساختار سازمانی

ساختار سازمانی چیست؟ این سوالی است که بسیاری از مدیران و رهبران سازمان ها با آن رو به رو هستند. ساختار سازمانی در واقع به روشی گفته می شود که توسط آن کار در یک سازمان جریان پیدا می کند. استفاده از این روش این امکان را برای گروه ها فراهم می کند تا بتوانند در وظایف فردی خود با یکدیگر کار کنند و در نهایت بتوانند وظایف مدیران را مدیریت نمایند.

این ساختار معمولا در سازمان های سنتی، رسمی تر دیده می شود. این ساختار با کارکنان و کارمندان گروه بندی شده و انعطاف پذیری بیشتری دارد. این ساختار همچنین می تواند در محیط های تجاری که در حال تغییر هستند واکنش سریع تری نشان دهد. از دهه 1800 این ساختارها سازمان یافته تر شده و تکامل پیدا کردند. امروزه نسبت به گذشته ساختار سازمانی پیشرفت بیشتری داشته و به سرعت دچار تغییرات زیادی می شود.

نکته: اگر شما هم دارای یک کسب و کار نوپا یا یک شرکت به بلوغ رسیده هستید، با آموزش حقوق کسب و کار میتوانید کسب و کارتان را به عنوان یک شخص سالم در میان جامعه ی تجاری رشد دهید و از انواع قراردادها و قوانین حقوقی که ممکن است در آینده ی شرکتتان اثر بگذارد، سربلند بیرون بیایید. برای دانستن بیشتر در این مورد میتوانید با مطالعه ی «آموزش حقوق کسب و کار؛ 5 دروازه ی ورود به بلوغ کسب و کار!» به یک دید جامعی در مورد این موضوع برسید.

ساختار سازمانی چگونه ساخته می شود؟

حال که متوجه شدید ساختار سازمانی چیست باید بدانید که چگونه می توان این ساختار را ایجاد کرد. برای این که بتوانید یک ساختار سازمانی را ایجاد کنید، به 5 عنصر مهم و اساسی نیاز دارید. این 5 عنصر عبارتند از:

• طراحی شغل
• بخش
• تفویض اختیار
• محدوده کنترل
• زنجیره فرماندهی

این عناصر در کنار هم می توانند ساختار سازمانی را به وجود آورند و بدین ترتیب شما یک نمودار ساختمانی در اختیار دارد. هر یک از این موارد به یک موضوع خاص اشاره دارد و بر اساس آن می توان ساختار سازمانی را ایجاد کرد. قیمت بخش آن به روشی اشاره دارد که یک سازمان مشاغل خود را به جهت هماهنگ کردن امور ساختار داده و منظور از دامنه کنترل تعداد افرادی هستند که می توانند به یک مدیر گزارش دهند. همچنین سلسله فرماندهی نیز به خط اقتدار اشاره خواهد داشت.

یکی از عواملی که می تواند تاثیر زیادی بر ایجاد ساختارهای سازمانی داشته باشد، استراتژی تمرکز و یا عدم تمرکز است. زمانی که میزان اختیارات تصمیم گیری برای سطح های بالاتر مدیریت محدود در نظر گرفته می شود، در نهایت ساختاری هرمی شکل ایجاد می شود. به طور کلی متمرکز سازی باید از مواردی باشد که آن در ایجاد ساختار سازمانی در نظر بگیرید.

منظور از تمرکز زدایی درجه ای از سطح های پایین تر سلسله مراتب است که اختیار تصمیم گیری را در اختیار دارد. این مورد می تواند به ایجاد یک سازمان صاف تر کند. استفاده از تمرکز زدایی برای ساخت ساختار سازمانی زمانی توصیه می شود که تصمیم گیری محلی، عدم قطعیت، استراتژی های متناقض و پیچیدگی های نیاز به سازگاری وجود داشته باشد.

نکته: چه در فکر راه اندازی یک استارتاپ باشید و چه آن را ثبت کرده باشید، مسائل حقوقی درست مثل یک شتر بر در خانه ی کسب و کارتان خوابیده اند. قوانین حقوقی دارای مرزهای ثابتی برای کسب و کارها و شرکت های تجاری هستند اما گاهی طرح ها و اساسنامه هایی به صورت موقت اجرا خواهند شد که میتواند سوخت آنی استارتاپ تان باشد!

از طرفی با داشتن یک چشم انداز دقیق نسبت به آینده ی استارتاپتان به راحتی میتوانید تصمیم گیری های خود را انجام دهید. «مشاوره حقوقی استارتاپ ها (startups)- خدمات حقوقی مهدی مقسومی» همان راه حلی است که حتی در آرامش کسب و کارتان، طوفان های حقوقی آینده را پیش بینی میکند!

انواع ساختارهای سازمانی

ساختارهای سازمانی خود در دسته بندی های مختلف وجود دارند تا مدیران بتوانند بر اساس شرایط سازمان و بسیاری از موارد دیگر بهترین این ساختارها را به کار ببرند. به طور کلی در دنیای ما چندین نوع ساختار سازمانی اجرا می شود که ما در ادامه هر یک از آن ها را بررسی خواهیم کرد.

ساختار عملکردی

ساختار عملکردی رایج ترین نوع ساختار سازمانی به شمار می رود. ساختار عملکردی را با نام ساختار بوروکراتیک نیز می شناسند. این ساختار یک شرکت را بر اساس تخصص و مهارت نیروهای آن دسته بندی می کند. این ساختار سازمانی معمولا توسط کسب و کار کوچک تا متوسط پیاده سازی و اجرا می شود. نحوه استفاده از این ساختار بدین صورت است که مرکز مورد نظر باید به بخش هایی که از بازاریابی و فروش و عملیات تشکیل شده تقسیم شود.

ساختار تقسیمی یا چند بخشی

نمونه دوم ساختار سازمانی را می توان در شرکت های بزرگ و واحدهای تجاری مشاهده کرد. به شرکت هایی که از این نوع ساختار استفاده کنند، ساختار چند بخشی یا تقسیمی می گویند. این شرکت می تواند بر اساس پروژه های مختلف، شرکت های تابعه خود و محصولات خود یک تیم رهبری ایجاد کند. بدین صورت هر شرکت با هزاران محصول و خط های مختلف کسب و کار می تواند ساختار تشکیل دهد که هر یک از واحدهای آن به عنوان یک شرکت مستقل با رئیس مستقل عمل می کند.

البته در این ساختار ممکن است علاوه بر تخصص بر اساس موقعیت جغرافیایی نیز مشخص شوند. برای مثال یک شرکت بزرگ آمریکایی می تواند یک بخش در اروپا و یک بخش در آمریکا داشته باشد. (پیشنهاد مطالعه: کوچینگ حقوقی؛ سنگین ترین وزنه برای ترازوی عدالت کارتان)

مبتنی بر تیم

این نوع ساختار شبیه به ساختارهای چند بخشی و عملکردی هستند. سازمان های به این ساختار سازمانی متکی هستند به چند بخش از تیم های به هم پیوسته از کارکنان تقسیم بندی می شوند که هر یک  از این تیم های اهداف و وظایف خاص خود را دارند. هر تیم  به صورت واحد رهبران و کارگران مختلفی را در بر می گیرد.

ساختار مسطح (Flatarchy)

ساختار مسطح را به عنوان ساختار افقی نیز می شناسند. این ساختار در مقایسه با دیگر ساختارها نوین  تر است و امروزه بسیاری از استارتاپ های مختلف آن  را به کار می  برند. این نوع ساختار همان طور که از نامش پیداست، می تواند زنجیره  فرماندهی و سلسله مراتب را به مسطح نماید و باعث می شود تا کارکنان از استقلال زیادی برخوردار  باشند. بسیاری از سازمان هایی که در سیستم خود از این ساختار استفاد می کنند، در مقایسه با سازمان های دیگر و رقبای خود از سرعت اجرای بالایی برخوردار هستند.

نکته: اگر مشکل اصلی کسب  و کارتان در روش ارائه ی محصولاتتان به بازار هدف است و از طرفی به دنبال اعتماد سازی (یکی از مهم ترین جنبه های فروش!) در مشتریانتان هستید، بهترین راه افزایش فروش شرکتتان تقویت محصولاتتان است. اما چگونه؟

«مشاور برندینگ ( مشاور برند سازی ) – مشاور نام تجاری» با بسته بندی بهینه محصولات، پیاده سازی استراتژی های تبلیغاتی میتواند همان کمکی باشد که شما را به اهداف نهایی تان برساند.

ساختار ماتریسی

نمونه دیگری از ساختار سازمانی وجود دارد، به نام ساختار ماتریسی؛ این ساختار را به عنوان کم استفاده ترین و گیج کننده ترین ساختار سازمانی می شناسند. در این ساختار کارکنان و کارمندان در بخش های مختلف ماتریس می شوند. برای مثال فرض کنید یک کارمند در حال کار برای یک شرکت ماتریسی است. در این حال ممکن است همین کارمند در زمینه خدمات مشتری و فروش نیز وظایف متعددی داشته باشد.

ساختار دایره ای

گفته می شود ساختارهای دایره ای سلسله مراتبی هستند، اما به آن ها دایره ای می گویند. دلیل این امر این است که می تواند کارکنان و  مدیران سطح های بالاتر را با حلقه هایی که در حال گسترش به بیرون است و از کارکنان  سطوح پایین تر تشکیل شده، در مرکز سازمان قرار دهد. این ساختار دارای یک هدف مهم و اساسی است و آن هم این که بتواند ارتباطات و همکاری را در رده های مختلف تشویق کند.

نکته: یک استارتاپ که در اول راه خود است درگیر مسائل زیادی میتواند باشد؛ از قراردادها تا تأمین خدمات و مواد اولیه همه مشکلاتی هستند که اگر جدی گرفته نشوند، میتوانند پایه های کسب و کارتان را به راحتی بلرزانند. «کوچینگ استارتاپ؛ مسیر شخصی استارتاپ تو برای موفقیت» به راحتی میتواند با پرورش نیروهای یک شرکت به استارتاپ تان کمک میکند که هدف اصلی خود را پیدا کند.

ساختار شبکه

در نهایت ما با ساختار شبکه رو به رو هستیم. این ساختار می تواند موجب سازماندهی پیمانکاران و فروشندگان شخص ثالث شود تا آن ها بتوانند برخی وظایف کلیدی را انجام دهند.

جمع بندی

ساختار سازمانی چیست ؟ این سوالی است که با شنیدن نام ساختار سازمانی در ذهن افراد ایجاد می شود. همان طور که گفتیم ساختار سازمانی یکی از روش هایی است که به سازمان ها کمک می کند تا عملکرد بهتری داشته باشند. ساختارهای سازمانی در انواع مختلفی وجود دارد که هر یک از آن ها عملکرد خاصی دارند.

اگر قصد ایجاد این ساختار را در سازمان خود دارید، می توانید بر اساس نکات گفته شده در مطالب فوق این امر را انجام دهید. ما سعی کردیم در این مطلب به شما بگوییم ساختار سازمانی چیست و چگونه می توان آن را در سازمان ایجاد کرد.

منبع